Ky konflikt i ngjan më shumë asaj që ne mund të kishim luftuar në Luftën e Ftohtë, me shtimin e avionëve pa pilot. Makinat ruse duken të ngjashme me ato për të cilat shqetësoheshim në vitet tetëdhjetë, kur isha në detyrë në Gjermani. Modernizimi i mburrur nga Moska është shumë më pak i suksesshëm sesa prisnin shumë vëzhgues perëndimorë dhe, dyshoj, edhe Ministria ruse e Mbrojtjes dhe Putini!.Rusët nuk kanë gjasa të kalojnë Mykolaivin, i cili qëndron mes tyre dhe Odesës. Por është e mundur që kur të bjerë Mariupoli, ata do të konsolidojnë kontrollin e bregut lindor nga Krimea në Lugansk dhe ndoshta do të marrin pjesën tjetër të Donbasit. Por nuk mund të përjashtohet që, me më shumë armë, Kievi do ta pengojë Rusinë ta bëjë këtë.
Ish-kreu i CIA-s, gjenerali David Petraeus, thotë se lufta në Ukrainë ka hyrë në një fazë shumë të paparashikueshme.
“Ka shumë skenarë të mundshëm, varësisht se cili nga dy kampet do të jetë në gjendje të furnizohet me karburant, të riarmatoset, të zëvendësojë humbjet dhe të shtojë kapacitete të reja. Një sërë skenarësh që variojnë nga ngërçi i gjatë dhe i përgjakshëm (përparime të ngadalta dhe të lodhshme nga rusët në juglindje, ndërsa ukrainasit vazhdojnë kundërsulmet e kufizuara rreth Kievit, Kharkiv në lindje, Mykolaiv në jugperëndim dhe gjetkë) deri në një skenar në të cilin njëri ose tjetri e merr përsipër dhe i zmbraps armiqtë.
Ukraina ka pak më shumë gjasa të marrë avantazhin, duke pasur parasysh vendosmërinë, shkathtësinë, kreativitetin dhe faktin që “luan në fushën e saj”. Por është e pakujdesshme të përjashtohet mundësia që Rusia të mësojë nga gabimet e panumërta që ka bërë dhe, edhe me humbje të tjera të tmerrshme të jetëve dhe mjeteve, mund të dëmtojë mbrojtjen ajrore dhe burimet e Ukrainës me kalimin e kohës”, shprehet ai në një intervistë për Corriere della Sera.
Petreaus thotë se një zgjidhje e konfliktit mund të ishte një referendum në Ukrainë, me të cilin të jepen disa opsione si për shembull, një qira 99-vjeçare e Krimesë Rusisë, në vend të heqjes dorë prej saj dhe ndoshta një status i veçantë për Donbasin e kontrolluar nga Rusia.
A është e mundur ta fitosh luftën në terren?
Unë nuk mendoj se është e mençur të përjashtohet mundësia që Ukraina t’i refuzojë rusët dhe “t’i mposhtë” ata, të paktën në një pjesë të vendit; megjithatë për momentin nuk e parashikoj këtë rezultat. Thënë kështu, nëse marrin burime të mjaftueshme kritike nga vendet e NATO-s, ukrainasit mund të jenë në gjendje të kryejnë kundërsulme të shumta, të zmbrapsin rusët dhe të kufizojnë dëmet e shkaktuara nga raketat dhe bombardimet. Veçanërisht të rëndësishme për Ukrainën janë sistemet shtesë të mbrojtjes ajrore (veçanërisht S-300 dhe Buk) efektive në lartësi më të larta se sistemet “portative” Stinger; dronë shtesë të tipit Sëitchblade amerikan (mijëra), gjithashtu me kapacitete më të fuqishme bombash dhe raketash antitank; dronë shtesë turq (mijëra); municion; ndihma humanitare dhe ekonomike; dhe avionë zëvendësues.
Këto burime mund ta kthejnë peshoren në favor të Ukrainës dhe t’i japing asaj avantazh edhe në tryezën e negociatave. Por as nuk mund të përjashtohet që Rusia të ringrihet, të rifitojë vrullin në juglindje dhe ndoshta në verilindje. Kur Mariupol të bjerë, siç duket tragjikisht e destinuar të ndodhë pavarësisht nga mbrojtja heroike, Rusia do të ketë një port të shkëlqyer për të furnizuar trupat në juglindje. Një sukses taktik që do të rrisë moralin e rusëve dhe do të vërë në dispozicion disa batalione të angazhuara në atë betejë shumë të vështirë. Kjo do të favorizojë përparimin rraskapitës rus në provincën Lugansk dhe ndoshta Donetsk. Me pak fjalë, asgjë nuk mund të përjashtohet për momentin, pavarësisht testit të jashtëzakonshëm të ukrainasve dhe mangësive të rusëve.
Nëse Kievi heq dorë nga Donbasi dhe Krimea, a mund të arrihet një zgjidhje e qëndrueshme?
Është e mundur që Presidenti Zelensky të paraqesë një propozim të ngjashëm në një referendum, me disa sqarime (për shembull, një qira 99-vjeçare e Krimesë Rusisë, në vend të një heqjeje dorë prej saj dhe ndoshta një status i veçantë për Donbasin e kontrolluar nga Rusia) dhe është e mundur që të fitojë mbështetje nëse qytetet ukrainase vazhdojnë të bombardohen, pasi Presidenti Putin e kupton se nuk do të marrë shumë nga ajo që shpresonte në terren dhe është dëshmitar i dëmit në rritje që po i bëhet ekonomisë së tij, rrethit të tij, kompanive dhe standardeve ruse të jetesës.
A i duhen Zelenskit më shumë tanke dhe avionë apo mund të mbrohet me sisteme antitanke, kundërajrore dhe antianije?
Këto sisteme, së bashku me dronët, mund të kompensojnë disi mungesën e tankeve, avionëve dhe anijeve të mjaftueshme, por duhet të ofrohen të tjera kapacitete gjithëpërfshirëse dhe të shtresuara në çdo zonë, gjë që kërkon shumë burime. Ka raporte të pakonfirmuara se Ukraina ka kapur aq shumë tanke ruse sa ka më shumë se para luftës; Në këtë kategori, pra, limiti nuk janë tanket, por ekuipazhet për t’i manovruar ato. Përtej kësaj, shpresa ime është që disa vende në kufi me Ukrainën do të japin një dorë me aeroplanë, në heshtje, pa shumë zhurmë.
A mundet Putini ta ndajë vendin, duke e çuar Donbasin dhe bregdetin deri në Odessa, për të ndërtuar një lloj Novorossyia?
Rusët nuk kanë gjasa të kalojnë Mykolaivin, i cili qëndron mes tyre dhe Odesës. Por është e mundur që kur të bjerë Mariupoli, ata do të konsolidojnë kontrollin e bregut lindor nga Krimea në Lugansk dhe ndoshta do të marrin pjesën tjetër të Donbasit. Por nuk mund të përjashtohet që, me më shumë armë, Kievi do ta pengojë Rusinë ta bëjë këtë.
Shpesh përmendet krahasimi me Luftën e Dytë Botërore. Jeni dakord?
Ky konflikt i ngjan më shumë asaj që ne mund të kishim luftuar në Luftën e Ftohtë, me shtimin e avionëve pa pilot. Makinat ruse duken të ngjashme me ato për të cilat shqetësoheshim në vitet tetëdhjetë, kur isha në detyrë në Gjermani. Modernizimi i mburrur nga Moska është shumë më pak i suksesshëm sesa prisnin shumë vëzhgues perëndimorë dhe, dyshoj, edhe Ministria ruse e Mbrojtjes dhe Putini!.
A do të ndikojnë shirat e pranverës dhe shkrirja e tokës së ngrirë në kohëzgjatjen e luftës?
Shumica e automjeteve me rrota dhe ndoshta edhe me gjurmë nuk do të jenë në gjendje të dalin jashtë rrugës nëse duan të shmangin ngecjen. Kjo mund të parandalojë që rusët të depërtojnë veçanërisht rreth Kievit, duke zgjatur ngërçin e përgjakshëm në të cilin ndodhet Ukraina.
Sa kohë mund të zgjasë kjo?
Javë, ndoshta muaj.